Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2009

ΟΙΚΙΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ



Ήταν ποιητής ετούτος (ο Σικελιανός) από το γένος των αϊτών.
Είχε αρχοντιά μεγάλη, σπάνια χάρη κι ευγένεια.
Τον έβλεπες να μιλάει και να λάμπει έξαλλο το γαλάζιο μάτι
του ή τον άκουες ν’ απαγγέλνει και τράνταζαν τα τζάμια
του σπιτιού.

Καταλάβαινες πώς θα ’ταν οι αρχαίοι ραψωδοί
που, στεφανωμένοι με κληματόφυλλα ή μενεξέδες,
γύριζαν από παλάτι σε παλάτι
και με το τραγούδι τους μέρωναν τους ανθρώπους
που ήταν ακόμα θεριά.
Αληθινά, από την πρώτη στιγμή που τον είδα,
ένιωσα πως ο νέος αυτός τιμάει το ανθρώπινο γένος.

Νίκος Καζαντζάκης


ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ ΜΕ ΔΙΗΜΕΡΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ



Περνώντας έξω απ’ τον Άγιο Σπυρίδωνα είδα ένα ταμπλό του δήμου Λευκαδίων ν’ αναγράφει: «Ο Δήμαρχος Λευκάδας και το Δημοτικό Συμβούλιο σας προσκαλούν στην τελετή υπογραφής του ιδιωτικού Συμφωνητικού εκπόνησης μελετών και ανάληψης επιβλέψεων για την δημιουργία «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ» Χορηγία ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ στο Δημαρχείο την Παρασκευή 3 Απριλίου, στις 18:00».
Το μουσείο αυτό, πράγμα που δεν αναγραφόταν στο ταμπλό, θα στεγαστεί
στο σπίτι που έζησε μέρος της ζωής του ο Άγγελος Σικελιανός, χωρίς
ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ να γίνεται στ’ όνομά του!

Τρεις μέρες μετά την τελετή υπογραφής του ιδιωτικού Συμφωνητικού εκπόνησης μελετών και ανάληψης επιβλέψεων για την δημιουργία «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ» και κατόπιν δημοσιεύσεως μεγάλου αφιερώματος στα «Νέα της Λευκάδας» με τίτλο «Αμαύρωση της μνήμης του Σικελιανού», η Εθνική Τράπεζα ανακοινώνει στην επίσημη ιστοσελίδα της: «Μέσα σε κλίμα ιδιαίτερης επισημότητας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 3 Απριλίου 2009, στην Αίθουσα Συνεδρίων του Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Λευκάδας, η υπογραφή του συμβολαίου εκπόνησης μελετών και ανάληψης επιβλέψεων για τη δημιουργία του «ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ»!


Ποιος λέει ψέματα;


ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ



Το μελάνι που έχει χυθεί σ’ αυτήν εδώ την εφημερίδα για την Οικία Σικελιανού είναι πολύ, αλλά πολύ λίγο μπροστά στο ανάστημα του «αλαφροΐσκιωτου» τέκνου της Λευκάδας.
Το πρώτο μου άρθρο (20/1/2000, αριθμ. φύλλου 151) ήταν «Για το Σπίτι του Άγγελου». Αφορμή κάποιος Λευκαδίτης δημοσιογράφος που έγραψε πως δεν πρόκειται να γίνει ποτέ μουσείο και θα ήταν καλύτερα να… γκρεμιστεί! Μου ανέβηκε η χολή στα μάτια και υπερασπίστηκα σθεναρά την προσπάθεια της τότε δημοτικής αρχής για την αγορά της Οικίας. Ο δήμαρχος, στο πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης επικοινωνιακής πολιτικής, πράγμα άγνωστο για τις μετέπειτα δημοτικές αρχές, απάντησε στο άρθρο μου κι επικρότησε την επιχειρηματολογία μου, επισημαίνοντας κι εκείνος την ανάγκη συστράτευσης όλων γι’ αυτό το θέμα (1/2/2000, αριθμ. φύλλου 158).

Η προένταξη του έργου 27/12/2001 στο πρόγραμμα Ε.Π.Τ.Α. του Υπουργείου Πολιτισμού έριξε μια δέσμη φωτός στο θέμα της αγοράς της Οικίας,
η οποία ανήκε σε ιδιώτες. Οι ορκωτοί λογιστές κοστολόγησαν την Οικία
20 εκατομμύρια δρχ. φθηνότερη απ’ το ποσόν που ζητούσαν οι ιδιοκτήτες
και έτσι η αγορά δεν πραγματοποιήθηκε!
Ο Σικελιανός δεν κρίθηκε άξιος για είκοσι εκατομμύρια δραχμές παραπάνω
από το κράτος, αλλά και οι ιδιοκτήτες «μυρίστηκαν ψητό» κι είπαν να
βγάλουν «κι απ’ την μύγα ξύγκι».

Έκτοτε το χάος… Η νέα δημοτική αρχή που προέκυψε από τις εκλογές έδωσε ρεσιτάλανευθυνότητας.Συγκεκριμένα: η απερχόμενη αρχή άφησε να εννοηθεί πως είχε πετύχει την οριστική ένταξη, ενδεχομένως για προεκλογικούς λόγους, και η καινούργια αρχή δεν «το έψαξε», αφού
πίστεψε την προηγούμενη,και τελικά το έργο απεντάχθη!

Ένα χαρακτηριστικό γεγονός της αφασίας που επικρατούσε στον δήμο είναι
και το εξής:Η τότε αντιδήμαρχος έστειλε επιστολή προς την αρμόδια
αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού με την οποία ζητούσε την προσωπική της
παρέμβαση για την χρηματοδότηση του έργου χρησιμοποιώντας την
απίστευτη φράση: «Το έργο πρέπει ν’ ακολούθησε οριστική ένταξη»!
Τι θα πει «πρέπει»; Θα πει πως πρέπει να μην είχε ιδέα για το τι είχε
συμβεί!Τόση, μα τόση ανευθυνότητα από πλευράς του δήμου Λευκαδίων!

Πράγματι, όταν πήγα στο δήμο και ζήτησα τον «Φάκελο Οικίας Σικελιανού»,
μόνο που δεν μου «κρέμασαν κουδούνια», αφού ΦΑΚΕΛΟΣ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ!
Κάτι σκόρπια έγγραφα μόνο, σαν «τον μίτο της Αριάδνης», που ο άλλος
αντιδήμαρχος με προέτρεψε να τα ταξινομήσουμε (λες και μαζί τ’
ανακατέψαμε) για να βγει κάποια άκρη!

Τότε, μου ήρθε στο μυαλό το παρακάτω γεγονός: Το 1934 η Βουλή
αποφασίζει την ανάθεση των Δελφικών Εορτών σε είκοσι δύο μέλη,
εξοστρακίζοντας το ζεύγος Σικελιανού από την ιδέα που οι ίδιοι
είχαν συλλάβει. Ο ποιητής θ' αναρτήσει έξω από την πόρτα του
γραφείου του μια φράση του Νίτσε:
«Εκεί που τελειώνει το κράτος, αρχίζει ο άνθρωπος».



Στο πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας μας με τίτλο «Σπίτι για κλάματα»
(7/5/2005,αριθμ. φύλλου 453) και στο ένθετο «Ο Σικελιανός δεν είναι
ζητιάνος» αναλύονταν με λεπτομέρειες και αδιάσειστα επιχειρήματα οι
τραγικοί χειρισμοί του όλου θέματος.
Εν τω μεταξύ είχε μεσολαβήσει το άρθρο «Πρόσκληση γενεθλίων» στο οποίο
καλούσα τους πάντες να συστρατευθούν στην υπόθεση της Οικίας
Σικελιανού.Παραθέτω απόσπασμα:

«Το άρθρο αυτό είναι ένα άρθρο Τιμής.
Δεν γράφτηκε με σκοπό να προκαλέσει, αλλά να προσκαλέσει.
Προσκαλώ λοιπόν τον οποιονδήποτε, από τον Βουλευτή μέχρι τον απλό
πολίτη,να συμμετάσχουν ενεργά στην υπόθεση της δημιουργίας του
ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ.



Προσκαλώ τους αρμόδιους, καθώς και όσους έχουν εμπλακεί κατά το
παρελθόν με το ζήτημα, να αποστείλουν στην εφημερίδα, προς δημοσίευση,
όποια έγγραφα κατέχουνκαι που καταδεικνύουν τις ενέργειες προς την
επίτευξη αυτού του σκοπού, όπως επίσης και να μας ενημερώσουν για τις
προθέσεις τους όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι.

Προσκαλώ όλα τα πολιτιστικά σωματεία, εντός και εκτός Λευκάδας,
ν' αποστείλουν έγγραφο συμπαράστασης και συστράτευσης, αν πράγματι
αποτελούν πνευματικούς κιβωτούς διαφύλαξης της πολιτιστικής μας
κληρονομιάς.

Προσκαλώ τις διακεκριμένες προσωπικότητες που νησιού όπου κι αν
βρίσκονται να δηλώσουν το βροντερό παρών τους και να αποδείξουν
εμπράκτως την αγάπη τους για την Λευκάδα του πολιτισμού, εάν και εφ’
όσον αυτή η αγάπη υπάρχει.



Προσκαλώ τους συμπολίτες μου, αυτούς που με σταματάνε στον δρόμο για
να ενδυναμώσω την φωνή τους, να ενδυναμώσουν τώρα και την δική μου
φωνή,δικαιώνοντας και την φωνή του Σικελιανού: «Τόσα μου ετάξαν
τάματα, ω λαός ευλογημένος! σα ζωντανός να γύριζε στην πλάση ο
πεθαμένος».
Στο τέλος Μαρτίου, μήνας που γεννήθηκε ο ποιητής,
η εφημερίδα θα δημοσιεύσειτα ονόματα όσων επικοινωνήσουν,
από δώθε μέχρι τα πέρατα της γης, για να δηλώσουν την
συμπαράστασή τους.

Σας προσκαλώ όλους να βγούμε μαζί απ’ την αδράνεια κι απ’ την «λογική»
τού «δεν γίνεται τίποτα» και να αποδείξουμε στους εαυτούς μας πως δεν είμαστε «ανδρείκελα, στης Μοίρας τα δυο τυφλά χέρια».
Ας κάνουμε στον Άγγελο Σικελιανό, στον δικό μας Άγγελο, το πιο άξιο
δώρο για τα γενέθλιά του. Ας αγαπήσουμε την Λευκάδα που αγάπησε,
«καθώς κοιτά ένας άνθρωπος που ανοίγουνε τα μάτια του στον όρθρο,
τον αυγερινό!» .Ειδάλλως, «καθώς ο άνθρωπος που δεν μπορεί ν’ ακο-
λουθήσει άμα βραδιάζει τ’ άστρα», ας αρκεστούμε στην Λευκάδα του
σκότους».

ΚΑΝΕΙΣ άλλος δεν δήλωσε την συμπαράστασή του, εκτός απ’ τον αείμνηστο
λογοτέχνη Λάκη Μαμαλούκα και τον πολιτιστικό σύλλογο «Ο Αϊ-Γιάννης
στο Ροδάκι».


«ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ»



Κι εκεί που όλα φάνηκαν να τελειώνουν αισίως,
με την αγορά της Οικίας από την Εθνική Τράπεζα,
κι αφού η αγορά διαφημίστηκε ολοσέλιδα
στο σύνολο σχεδόν των αθηναϊκών εφημερίδων,
κάνοντας λόγο για το «Αρχοντικό της Ποίησης»



και για το «οικουμενικό των στίχων» του Σικελιανού,
προέκυψε καινούργιο θέμα:



Το Ερευνητικό Εργαστήριο ΜΕΑΑmuse, που ανήκει στο Θεματικό Δίκτυο
Έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο η
Εθνική Τράπεζα ανάθεσε μεταξύ άλλων και την Μουσειολογική Έρευνα
και Μελέτη, αποφάνθηκε πως λόγω… έλλειψης ενθυμημάτων το μουσείο
πρέπει να ονομαστεί «Επιφανών Λευκαδίων» (παραδόξως, στην σημερινή
επίσημη ιστοσελίδα του, αναφέρει πως η μελέτη έγινε για το Μουσείο…
Άγγελου Σικελιανού!).

http://meaamuse.web.auth.gr/main.html?lang=greek#

Επικοινώνησα με τον τέως, πλέον, βουλευτή (ο οποίος είχε
μεσολαβήσει με επιστολές του στην Εθνική Τράπεζα για την αγορά της
Οικίας, βασιζόμενος στην αρθογραφία της εφημερίδας, που όμως ποτέ
δεν ανάφερε) και του πρότεινα να πορευτούμε μαζί με όσους ενδιαφέ-
ρονται για το θέμα ώστε να αποτραπεί ένας τέτοιος τραγέλαφος.
Μου υποσχέθηκε πως θα μ’ ενημέρωνε μέσα στον ίδιο μήνα.
Ο μήνας ήταν ο Αύγουστος του 2008. Θα έλεγα «Χρόνια Πολλά τον
Αύγουστο» αλλά τελικά ο βουλευτής «δεν ξέχασε» το θέμα.
Στην τελετή υπογραφής του ιδιωτικού Συμφωνητικού εκπόνησης μελετών
και ανάληψης επιβλέψεων για την δημιουργία «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΩΝ
ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ» χορηγία της Εθνικής Τράπεζας στον δήμο (3/4/2009)
ήταν εκεί κι έβγαλε... πολύ ωραίες φωτογραφίες με τα «μεγάλα
κεφάλ(α)ια» της Τράπεζας! Άλλοι προβάλλονται κι άλλοι προσβάλλονται
– η διαφορά μικρή, όση και της διαφοράς απ’ την διαφθορά.


ΕΠΙΛΟΓΟΣ



Η ακολουθία των γεγονότων και η σχετική αρθογραφία
είναι ο αναμφισβήτητος δρόμος προς την αλήθεια,
τ’ άλλα είναι το άλλοθι των ψευδομένων.
Κλείνω το άρθρο τούτο μ’ ένα απόσπασμα του Νίκου Καζαντζάκη,
από το γράμμα που έστειλε στον Πρεβελάκη
όταν έμαθε για τον θάνατο το Αγγέλου της ποίησης:


(Η νεκρική προσωπίδα του Σικελιανού)

Δεν μπορώ ν’ ανεχτώ να ζουν τόσοι τιποτένιοι
και να χάνεται μια τέτοια «εντελέχεια» .
Όταν συλλογίζουμαι τώρα την Ελλάδα
και τους ανθρώπους που την κατοικούν
και τους πιθήκους που εξευτελίζουν το Πνέμα,
καπνίζει η κεφαλή μου.
Απάνω στην κοπριά του κόσμου
κάθεται ο νους μου και φωνάζει:
Είναι άδικο, άδικο, δεν το δέχουμαι…


ΟΙΚΙΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ



Για το Σπίτι του Άγγελου
«Τα Νέα της Λευκάδας», 20/1/2000, αριθμ. φύλλου 151
Εις μνήμην
«Τα Νέα της Λευκάδας», 19/6/2003, αριθμ. φύλλου 357
Σπίτι για κλάματα
«Τα Νέα της Λευκάδας», 7/4/2005, αριθμ. φύλλου 453
Ο Σικελιανός δεν είναι ζητιάνος
«Τα Νέα της Λευκάδας», 7/4/2005, αριθμ. φύλλου 453
Συναινετικές διαδικασίες
«Τα Νέα της Λευκάδας», 8/7/2006, αριθμ. φύλλου 575
Εθνική υπόθεση
«Τα Νέα της Λευκάδας», 21/3/2008, αριθμ. φύλλου 975
Οικία Σικελιανού
«Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης «poiein.gr», 15/3/2009
Οικία Σικελιανού
«Εφημερίδα Πριν», 18/4/2009, αριθμ. φύλλου 927


Απ' το βιβλίο "ΣΑΝ-ΤΑ ΜΑΥΡΑ ή Μούσα Λευκα(η)δία

2 σχόλια:

  1. Πολύ πρόχειρα, αντιγράφω από το ίντερνετ τα παρακάτω, σχετικά με το έτερο σπίτι Σικελιανού (θερινή κατοικία) που υπάρχει στο Δήμο Αλίμου, και - αν και έχει διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση και βρίσκεται πλέον στο κέντρο της πόλης - ελάχιστοι περίοικοι γνωρίζουν την ιστορία του. (Φωτογραφία δεν έχω εδώ, αλλά δεσμεύομαι να την ανεβάσω κάποια στιγμή - βρίσκεται στο Καλαμάκι μαζί με όλο το αρχείο μου).

    Δεν ξέρω τι έγινε με το σπίτι στη Λευκάδα. Με πονάνε, ασφαλώς, τα όσα διαβάζω εδώ. Στο Καλαμάκι, απ' όσο μαθαίνω, το σπίτι διατίθεται πλέον για γύρισμα ταινιών εποχής. Το παρήγορο είναι ότι (έστω και γι' αυτόν τον λόγο) φαίνται πως το προσέχει ο Δήμος Αλίμου. Αν και δεν το αναφέρει καν στην επίσημη ιστοσελίδα του.

    Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ

    Η ζωή του Άγγελου Σικελιανού συνδέεται και με τον Άλιμο. Τα καλοκαίρια του τα περνούσε σε ένα πολύ παλιό σπίτι που σώζεται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση. Είναι αυτό της οδού Μεταμόρφωσης αρ. 5 στην 2η παραλιακή στάση Καλαμακίου. Χτίστηκε το 1916, από τον Δημήτριο Τσούχλο, που διατηρούσε τότε το μεγαλύτερο οίκο μόδας της Αθήνας. Η εσωτερική του διαρρύθμιση δίνει την εντύπωση ότι έγινε για χαρτοπαικτική λέσχη.
    Το όμορφο πύργινο σπίτι το αγόρασε αργότερα ο Αλέξανδρος Κράλλης, ασφαλιστής και για ένα διάστημα πρόεδρος της κοινότητας Καλαμακίου. Το νοίκιαζε σε προσωπικότητες. Αργότερα το έδωσε προίκα στην πρωτοκόρη του, στο γάμο της με τον Μ. Κεφαλλονίτη. Απ΄ αυτόν πουλήθηκε το 1947 στον σημερινό ιδιοκτήτη Γεώργιο Σταμόπουλο.
    Την τριετία 1930 – 1933, στο σπίτι αυτό έμεινε ο ποιητής ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ. Θυμάται η κόρη του Κράλλη, Έφη 13 ετών παιδί τότε: «μικρό κοριτσάκι έπαιρνα από πίσω τον ποιητή, που πήγαινε κάθε μέρα πέρα από το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης σ΄ ένα λοφίσκο τότε. Μαζί του είχε πάντα μία πολύ ωραία νέα γυναίκα. Νομίζω πως δεν ήταν η γυναίκα του η Εύα. Φορούσαν χλαμύδες. Φτάνοντας στο λοφίσκο, απήγγελναν και οι δύο ποιήματα. Εγώ με άλλα δύο τρία κοριτσάκια…χαζεύαμε». Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε, πως μάλλον η συνοδός του ήταν η Εύα γιατί ένα χρόνο μετά που έφυγε από το Καλαμάκι ο ποιητής (1933) έφυγε και η Εύα για την Αμερική (1934).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και μια ακόμα πληροφορία, από εδώ:

    http://politikokafeneio.com/megaloi/sikelianos224.htm

    1932

    Στο Καλαμάκι γράφει το έργο Ο Τελευταίος Ορφικός Διθύραμβος ή ο Διθύραμβος του Ρόδου που θέλει να το θεωρεί ως αρχή της σειράς των τραγωδιών του (εκδίδεται τον Σεπτέμβρη).

    ΥΓ: Η προηγούμενη καταχώριση αντιγράφηκε από εδώ:

    http://www.dimitriskaranikolas.gr/main.asp?ElementId=9846

    ΑπάντησηΔιαγραφή